Duurzaamheid? Dat is inclusief onderwijs voor nu én in de toekomst
Salo en Robert vertelden over de stappen die afgelopen jaren gezet zijn op gebied van duurzaamheid én over de stappen die nog te maken vallen.
Het uitgangspunt ten alle tijden geweest dat de leerlingen en inclusiviteit voorop staan. Duurzaamheid draait natuurlijk onder andere om geijkte onderwerpen als zonnepanelen, energiebesparing en natuurlijk. Maar is – zeker binnen de sustainable development goals – veel groter: geen armoede, geen honger, een goede gezondheid én kwaliteitsonderwijs zijn bijvoorbeeld ook duurzame elementen die volop aandacht verdienen.
Faciliteren & gelijke kansen staan centraal
Bij de Zwaaikom hechten we veel waarde aan het voorbereiden van de kinderen op de praktijk’, vertelt Robert. Concreet houdt dit in dat het toegankelijk houden van materialen en activiteiten en daarmee de zachte kant van duurzaamheid voorop staan. De Zwaaikom kiest er bewust voor budget vrij te maken om Chromebooks te faciliteren, met of zonder hulp van ouderbijdrage. Zo kan elke leerling zich op gelijke manier binnen de school ontwikkelen en voorbereiden op de toekomst.
‘Digitaliseren is een belangrijk aspect dat leerlingen dat van school meekrijgen, zeker omdat dit vanuit huis nog niet altijd het geval is. Wat er ook gebeurt, een achterstand op dit vlak moet voorkomen worden. Het heeft namelijk direct invloed op je vorming binnen de maatschappij’ aldus Robert.
Salo vult aan: ‘De Zwaaikom biedt een diploma dat nationaal erkend is, en dus zeker waarde heeft voor de kinderen. We proberen zo breed mogelijk kennis mee te geven met bijvoorbeeld verdiepingscursussen die we kosteloos aanbieden als onderdeel van een lesprogramma, externe partijen worden hiervoor ingezet. Dat kost de school geld maar levert zoveel meer op, gelijke kansen in de samenleving bijvoorbeeld. Het positief deelnemen aan de maatschappij, betekent voor De Zwaaikom ook dat alle leerlingen een plaats op de arbeidsmarkt vinden. We doen wat haalbaar is en past binnen onze school.’
Maar volgens Salo is inclusiviteit alom verweven binnen de school, in allerlei van ‘ongeschreven’ en geschreven regels. ‘Zo verstrekken we veiligheidsschoenen en sportkleding voor iedereen. Kinderen mogen altijd meedoen, niet alleen als de spullen betaald zijn. Het gevoel van de kinderen is ontzettend belangrijk binnen de visie van onze praktijkschool. Geen enkel kind wordt uitgesloten. Iedereen is even belangrijk’.
Duurzaamheid in de praktijk
Binnen de vrij actuele methode ‘Burgerschap’ komen zaken als SDG’s aan bod in de vorm van duurzaamheid in brede zin. De leerlingen krijgen mee dat duurzaamheid meer is dan het milieu en dat een leven lang leren er ook toe doet. Het thema heeft de afgelopen jaren meer aandacht gekregen binnen de school, met name doordat het maatschappelijk meer op de voorgrond is getreden. Naast dat er op een ethische manier aandacht wordt besteed aan duurzaamheid is de praktijkschool er vanuit haar visie al veel langer mee bezig. Zo is het scheiden van afval al jaren belangrijk en hebben de leerlingen leren werken met de recent aangeschafte elektrische grasmaaier.
Op sommige vlakken werkt regelgeving ons echter niet in de hand. Een voorbeeld? De school wordt wat betreft milieuplaats geschaard onder de categorie ‘bedrijven’. Hierdoor brengt het storten van grofvuil extra kosten met zich mee. Ook is er in het verleden overwogen te stoppen met gas, deze investering bleek kostentechnisch helaas niet haalbaar. Bouwkundig gezien moest er veel gebeuren. ‘Elke keer weer proberen we een juiste afweging te maken met het budget dat beschikbaar is. Sommige zaken kunnen we daardoor helaas niet aanpakken. In veel gevalle schieten de ‘harde zaken’ ofwel zaken die met opstal te maken erbij in.
Het gebouw is eigenlijk niet meer van deze tijd, zeker als je kijkt naar de eisen op gebied van duurzaamheid. Naast isolatie zou er nog veel meer aangepast moeten worden. Een renovatie staat hoog op het verlanglijstje. Er is meer nodig dan het aanleggen van ledverlichting wat we wel hebben aangepakt’, aldus Salo. ‘De bestelbussen waarmee we rijden zullen een deze jaren vervangen moeten worden. Zoals bij elk besluit nemen we ook duurzame aspecten mee in de overweging. De kostencomponent is echter vaak doorslaggevend. Maar wie weet behoort elektrisch rijden daar in de toekomst ook toe!’, besluit hij hoopvol.
Duurzaamheid tastbaar maken
We vragen de bestuurders van De Zwaaikom naar de stappen die Oosterhout als gemeente kan maken op gebied van SDG 4. Hun antwoord is kort en krachtig. ‘We moeten aan de gang. De Gemeente, de scholen en andere partijen. Ik mis vaak tastbare zaken. Er wordt veel over gesproken maar er gebeurt weinig. Als school weten we de bedrijven die een bijdrage kunnen leveren wel te vinden. We kijken binnen de kaders wat haalbaar is en vooral ook wat past binnen het curriculum. Een win-win situatie creëren zou daarom het beste zijn. Iets terug doen vanuit de Zwaaikom voor partijen die ons kunnen helpen blijkt in de praktijk echter vaak lastig.’
Toekomstplannen, het verschil dat maak je samen!
Op onze vraag van welke toekomstplannen De Zwaaikom blij zou worden was het antwoord, het opstellen van een gedegen actieplan voor het opknappen van het gebouw of eventueel andere huisvesting. ‘Of dat nu pas over een jaar van start gaat is niet zo belangrijk, het maken van plannen zou al een mooi doel op zich zijn. We willen graag een plan voor de lange termijn opstellen, daarvoor gaan de bestuurders van Delta-onderwijs met de gemeente om tafel zitten. Met en voor De Zwaaikom maken we graag het verschil, ook op het gebied van duurzaamheid maar dat moeten we samen doen!’, besluit Salo.