Kennisdocumenten over circulariteit

Hier vind je alle informatie over SDG 12 verantwoorde productie en consumptie.
Daarnaast vind je allerlei belangrijke links naar partners en partijen die zich hier voor inzetten in Nederland

Streven naar Verantwoorde Consumptie en Productie in Oosterhout: SDG 12

Verantwoorde consumptie en productie zijn essentieel voor het creëren van een duurzame toekomst. In Oosterhout, een stad waar bewustzijn en betrokkenheid hoog in het vaandel staan, kunnen we ons inzetten voor het verwezenlijken van het twaalfde Duurzame Ontwikkelingsdoel (SDG 12) van de Verenigde Naties: verantwoorde consumptie en productie. Door duurzaam gebruik van hulpbronnen, afvalvermindering en milieuvriendelijke productieprocessen na te streven, kunnen we een positieve impact hebben op onze lokale gemeenschap en bijdragen aan een duurzamere wereld.

Het belang van SDG 12 kan niet worden onderschat. Verantwoorde consumptie en productie gaan hand in hand met het verminderen van afval, het minimaliseren van de ecologische voetafdruk en het bevorderen van duurzame praktijken. Het gaat om het maken van bewuste keuzes als consumenten en het implementeren van duurzame methoden als producenten. Door te streven naar een circulaire economie en het verminderen van de negatieve impact op het milieu, kunnen we bijdragen aan het behoud van natuurlijke hulpbronnen en het verminderen van vervuiling.

Hoe kunnen we dit doel op lokaal niveau in Oosterhout aanpakken?

Hier zijn twee voorbeelden van manieren waarop we kunnen werken aan verantwoorde consumptie en productie:
  1. Bevorderen van duurzaam winkelen en lokale productie: In Oosterhout kunnen we ons richten op het ondersteunen van duurzame winkels en lokale producenten. Dit betekent dat we als consumenten bewuste keuzes maken bij het kopen van producten, zoals het kiezen voor biologische en fairtrade opties, het verminderen van verpakkingsafval en het ondersteunen van lokale ondernemingen. Daarnaast kunnen we lokale producenten en ambachtslieden aanmoedigen om duurzame productiemethoden te implementeren, zoals het gebruik van hernieuwbare energiebronnen, het verminderen van waterverbruik en het hergebruiken of recyclen van materialen. Op deze manier bevorderen we een duurzame economie en verminderen we onze ecologische voetafdruk.
  2. Stimuleren van bewustwording en educatie: Het vergroten van bewustzijn en kennis over verantwoorde consumptie en productie is van vitaal belang. In Oosterhout kunnen we educatieve programma's en bewustwordingscampagnes opzetten om mensen te informeren over duurzame keuzes en de impact van hun consumptiegedrag. Dit kan worden gedaan via scholen, gemeenschapscentra, evenementen en digitale platforms. Door mensen bewust te maken van de voordelen van verantwoorde consumptie en productie, kunnen we gedragsverandering stimuleren en een cultuur van duurzaamheid bevorderen.
Het verwezenlijken van SDG 12 vereist een gezamenlijke inspanning van ondernemers, beleidsmakers en burgers in Oosterhout. Door te streven naar verantwoorde consumptie en productie kunnen we bijdragen aan een duurzamere toekomst waarin we efficiënt gebruikmaken van hulpbronnen, afval verminderen en milieuvriendelijke keuzes maken.

Laten we ons samen inzetten voor de verwezenlijking van SDG 12 in Oosterhout. Door bewuste consumptie en duurzame productie te omarmen, kunnen we een positieve impact hebben op onze lokale gemeenschap en bijdragen aan een duurzamere wereld voor de huidige en toekomstige generaties. 

De collectie van het Speelgoedmuseum is 100% circulair

We gooien niets weg. Dat is het uitgangspunt voor de collectie van het Speelgoedmuseum in Oosterhout. Die collectie bestaat uit speelgoed uit de periode van 1750 tot 1970 en omvat veel meer dan wat er voor bezoekers te zien is in de zes themazalen. Sterker nog, het overgrote deel van de collectie ligt in stellingkasten op de ruim bemeten zolder van het voormalige schoolgebouw aan de Zandheuvel. De collectie groeit gestaag. Het museum ontvangt regelmatig speelgoed ‘van mensen die uitgespeeld zijn’, aldus directeur Annemarie Nieuwenhuijse. “Vaak is het speelgoed dat mensen bij ouders of grootouders op zolder aantreffen. Daar komen ze mee langs en vragen of we er als museum iets mee kunnen. Vaak is dat wel het geval. Daar zitten soms hele fraaie objecten bij. En altijd zitten daar verhalen aan vast. Zo kregen we een van de oudste ganzenborden van Nederland in bezit, van de hand van een hele bekende tekenaar. En soms is het heel aandoenlijk. Zo bracht een vrouw zeldzame bijzondere doosjes Mecano van haar overleden man. Ze was zo verdrietig, helemaal in tranen. Ook dat maak je mee. Zo zit er altijd wel iets tussen wat we nog niet hebben.”
Procedure voor afstoten van objecten
Het is dan wel de kunst om de museale waarde te herkennen. “Daar zijn we steeds beter in geworden. Naast internet, met bijvoorbeeld de verzamelaarscatalogi van Catawiki en de expertise van collega-musea beschikken we over de kennis en ervaring van onze vrijwilligers. Het museum draait volledig op 65 vrijwilligers. Die verzorgen letterlijk alles, van schoonhouden en inrichten tot rondleiden, restaureren en koffie schenken. Elk object dat we ontvangen wordt geregistreerd, inclusief de naam van de schenker. Dat zijn we net als elk ander geregistreerd museum verplicht. Als blijkt dat we er niets mee kunnen is er een speciale procedure voor het afstoten van objecten. Dat gebeurt via de richtlijnen van LAMO, de Leidraad Afstoten Museale Objecten. Dat is een landelijke database waar alle musea in Nederland toegang toe hebben. Het object blijft acht weken zichtbaar in de database en musea kunnen aangeven of ze een object willen hebben en kunnen gebruiken. Dat is gratis en zo is een mooie vorm van samenwerking en uitwisseling tussen alle musea.”

Onterfd Goed zoekt nieuwe bestemming
Is een object na acht weken niet gewenst door een ander museum, dan kan het museum dat het heeft geregistreerd er weer over beschikken. “Dan kunnen we zoiets bijvoorbeeld verkopen of op een beurs aanbieden. Soms maken we er rekwisieten van. We hebben bijvoorbeeld heel veel MOCABO-stenen. Dat is bouwmateriaal dat tussen de jaren twintig en zestig werd verkocht. Daar hebben we inmiddels zoveel van dat kinderen ermee mogen spelen. We gooien dus nooit iets weg. Als we echt niets kunnen met een object, dan bieden we het aan de stichting Onterfd Goed aan. Die zoekt een nieuwe bestemming voor afgestoten museale objecten en kunst. Zo kregen we onlangs een maquette van een kerkje. Dat past niet in onze collectie, het is geen speelgoed. Via Ons Erfgoed is dat bij het Cuypersgenootschap beland. Deze stichting is vernoemd naar de beroemde architect Pierre Cuypers, die onder andere het Rijksmuseum heeft ontworpen. De maquette is van een kerk in Den Bosch die ook door Cuypers is ontworpen, dus het genootschap is daar erg blij mee. Zo blijven de objecten letterlijk circulair.”

Topstukken en hun verhalen
Het Speelgoedmuseum probeert schenkers altijd te laten weten wat er met hun objecten gebeurt. “We kunnen die mensen vrijwel altijd terugvinden en dat tekent de circulariteit van de collectie. Inmiddels zijn we goed op weg om de ‘zoldercollectie’ uit te zoeken en te waarderen. We halen er altijd experts bij om te bepalen wat de topstukken zijn en welk verhaal ze kunnen vertellen. We willen de stukken overhouden waarmee je van vroeger tot nu het verhaal kunt vertellen, vooral ook aan de kinderen van nu. Daarom maken we de collectie interactiever en benutten we digitale mogelijkheden. Spelen blijft spelen. We hebben bijvoorbeeld fraaie wereldberoemde Duitse Anker-bouwdozen met bouwstenen. De meest verkochte videogame is Mindcraft en dat is uiteindelijk hetzelfde idee als dat van de Anker-stenen. Om dat principe te laten zien breiden we de collectie nu uit met speelgoed van na 1970, tot nu.”

Spelen zit in de genen
Speelgoed verbindt mensen, zegt Nieuwenhuijse. “Zo maakt een vrouw uit Oekraïne hier in Oosterhout in haar vrije tijd poppenhuizen van gevonden materialen. Die zijn zo prachtig dat we ze hier in het museum laten zien. Ze geeft inmiddels les aan kinderen hoe je die poppenhuizen maakt. Spelen zit in de genen van mensen en je leert ervan. We zien hier in de praktijk de intrinsieke motivatie van kinderen om niet hun telefoon te pakken, maar om binnen of buiten te spelen, dingen te doen zoals een speurtocht of koeken versieren. Het is leuk om te zien dat ouders vertellen hoe het vroeger was en kinderen hoe het nu is. Een speelgoedcollectie bevordert onderling begrip door herinneringen en ervaringen te delen. Speelgoed weerspiegelt de creativiteit, de tradities en de technologische vooruitgang van de samenleving. Het is een uiting van onze gezamenlijke geschiedenis en onze culturele identiteit.”

Circulair ondernemen

50 jaar geleden leefde er 4 miljard mensen op de Aarde. De wereldbevolking is sindsdien dubbel zo groot geworden, maar niet onze aardbol en dat merken we.

Daarom hebben de Verenigde Naties 17 Sustainable Development Goals (SDG) vastgesteld. Die moeten leiden tot een leefbare wereld in 2030.

Grondstoffen om te maken wat we nodig hebben, raken op. En de bergen afval door ons weggooi-gedrag worden alsmaar groter. Inmiddels beginnen we daar goed last van te krijgen. De beschikbare grondstoffen worden alsmaar duurder en daarmee ons leven; de enorme afvalstromen doen afbreuk aan onze leefomgeving en vormen inmiddels zelfs een gevaar voor onze gezondheid. Leven op aarde zal dus anders moeten.

Maar hoe?
Zolang de wereldbevolking groeit is minder produceren en minder consumeren nauwelijks ‘n optie. Dat hoeft ook niet, maar we moeten er wel anders mee gaan omspringen. Daarvoor is SDG nr.12 “Verantwoorde productie en consumptie” bedoeld. Een van de oplossingen die daarin wordt genoemd is “circulariteit”. In de kern betekent dit, dat we voor de producten die we willen maken niet steeds nieuwe grondstoffen moeten nemen, maar zoveel mogelijk oude materialen hergebruiken. En..., dat we afval proberen te voorkomen, en als dit niet kan, het afval hergebruiken. 

Bedrijven kunnen hierin een bijdrage leveren. Grote productiebedrijven voorop! Die hebben immers het vermogen en kennis om zelf oplossingen te bedenken. MKB-bedrijven kunnen ook een steen bijdragen, hoewel dat sneller is gezegd dan gedaan. Bedrijven, groot en klein, ervaren namelijk belemmeringen die circulair ondernemen in de weg staan. Eerder gebruikte (grond)stoffen zijn soms nog niet voorhanden. En vaak (ook) betekent het dat productiemethoden moeten worden aangepast, wat de prijs opdrijft en de afzetmogelijkheden drukt. Het zicht op stimulerende (of beperkende) wet- en regelgeving is beperkt en de financieringsmogelijkheden voor z.g. “duurzame investeringen” zijn onbekend. Desondanks blijkt dat meer dan de helft van de bedrijven bereid is om te veranderen. Zij zien de noodzaak, zowel voor het voortbestaan van het eigen bedrijf als voor de leefbaarheid op onze planeet. Ze kunnen wel hulp gebruiken bij het maken van een omslag naar circulair ondernemen.

Hierbij kan Oosterhout SDG Lokaal een rol spelen. Doordat we op alle terreinen van duurzaamheid actief zijn, weten we veelal wat er speelt, waar oplossingen voorhanden zijn, en wie actief is op de verschillende duurzaamheids-terreinen. Wij willen ons er hard voor maken dat kennis en hulp ook beschikbaar komen voor bedrijven die circulair willen gaan ondernemen. Daarom is de ondernemershelpdesk van RiVO in het leven geroepen. Via de helpdesk kan een bedrijf inzicht krijgen in haar circulaire mogelijkheden, wordt het geholpen aan know- how en zo mogelijk in contact gebracht met partijen die concreet hulp kunnen bieden bij de ontwikkeling van een circulair businessmodel.

Oosterhout heeft een behoorlijk dynamisch bedrijfsleven wat elkaar nu al regelmatig opzoekt om dingen samen te doen en van elkaar te leren. Samen werken aan een circulaire economie, levert het grootste resultaat waar iedereen wijzer van wordt; mens en planeet.

SDG 12, Ambassadeur Verantwoorde Consumptie en Productie – Martin Leemans

Lancering circulair ambachtsnetwerk De Meerwaarde

Oosterhout, 12 juni 2024

Als gemeenschap hebben we in Oosterhout de doelstelling om in 2050 volledig circulair te zijn en in 2030 voor 50%. Om deze doelen te bereiken is het circulair ambachtsnetwerk De Meerwaarde gestart. Dit netwerk streeft naar een circulaire economie door de samenwerking tussen ondernemers, overheid, maatschappelijke organisaties, onderwijs en inwoners te bevorderen. Door een goede samenwerking tussen verschillende partijen, gaan we zuiniger om met grondstoffen en creëren we waardevol ambachtelijk werk. De Meerwaarde richt zich op bewustwording, concrete resultaten en het bevorderen van opleidingen en werkgelegenheid binnen de circulaire economie. Door deelname aan het netwerk krijgen organisaties de kans om bij te dragen aan een duurzame toekomst, waarin vakmanschap en circulariteit centraal staan.

“Wij nodigen alle organisaties in Oosterhout en omstreken uit om zich aan te sluiten bij De Meerwaarde en samen te werken aan innovatieve, circulaire oplossingen”, zegt Nicolette Loonen, één van de initiatiefnemers vanuit Oosterhout SDG Lokaal. “Wij willen een netwerk creëren van organisaties, die elkaar vooruit helpen en waar ambacht een belangrijke plek krijgt om producten uit verschillende ketens te upcyclen, recyclen of repareren.”
Over De Meerwaarde
De Meerwaarde is een initiatief van de Oosterhout SDG Lokaal, MidZuid, RIVO en de gemeente Oosterhout. De Meerwaarde deelt kennis en kunde over de verschillende afvalstromen, ketensamenwerking en zet zich in voor de bewustwording omtrent een circulaire samenleving. Middels concrete acties worden er projecten opgezet waarbij afval wordt geminimaliseerd, lokale productie wordt gestimuleerd en iedereen de kans krijgt om bij te dragen aan een betere toekomst.

De eerste projecten
Er zijn nu al vier projecten gestart gericht op het circulair maken van de ketens textiel, huisraad, fietsen en bouwmaterialen. Binnenkort vindt de eerste workshop circulair bouwen plaats voor bouwbedrijven en organisaties in de bouw, waarin de ambitie van circulair bouwen in Oosterhout wordt verkend en besproken hoe de partijen elkaar kunnen versterken.
MidZuid is ook druk bezig met het inzamelen en sorteren van kleding. De volgende stap is om deze kleding terug te brengen naar de consument, bijvoorbeeld via een online kanaal, samenwerking met lokale winkeliers of een eigen pop-up store voor tweedehands kleding.

Wil jij aan de slag?
Wil jij samen met partners jezelf inzetten voor een wereld waarin circulariteit de norm is? Waarin elke persoon de kans krijgt om zijn of haar talenten te benutten in een duurzame, veerkrachtige samenleving? Meld je dan aan als partner bij het netwerk via de website www.candemeerwaarde.nl. Het partnerschap is gratis en zorgt ervoor dat jij twee keer per jaar wordt uitgenodigd bij een partnerbijeenkomst en kunt deelnemen aan concrete werksessies om ideeën tot uitvoering te brengen.
Contact
Meer informatie of aanmelden als partner? Kijk op candemeerwaarde.nl Of volg de LinkedIn pagina: https://www.linkedin.com/company/can-de-meerwaarde/ Laten we samen werken aan een circulaire toekomst!

Oesterzwammen groeien op drab, zo circulair kan koffie zijn

Oosterhout, 16 juli 2024

Koffiedrab als voedingsbodem voor de teelt van oesterzwammen die vervolgens als vleesvervangers in kroketten en bitterballen verdwijnen. Het is een voorbeeld van de manier waarop Patrick van Vugt met zijn bedrijf Three P Coffee de zakelijke markt in de regio Oosterhout van duurzame koffie en thee voorziet.
Sterker nog, hij durft het wel aan om te claimen dat hij de duurzaamste koffieleverancier in de regio is. “Ga maar na, de koffiemachines die we leveren zijn 97% circulair, onze waterfilters zijn 100% circulair, suiker en creamers leveren we met een emballagesysteem en we vervoeren alles elektrisch. En ja, als klanten dat op prijs stellen halen we de koffiedrab gratis op zodat PrinsenZwam in Breda er oesterzwammen op kan kweken”, aldus Patrick van Vugt.

Sanering koffiemarkt tijdens corona
Hij begon Three P Coffee in het voorjaar van 2023, nadat hij negen jaar bij een landelijk opererende koffiedistributeur werkte, het laatst als lid van het MT in de functie van Office, Sales en Locatiemanager. De uitbraak van het coronavirus gaf het bedrijf een gevoelige dreun. De horeca ging op slot en werknemers genoten thuis in plaats van op de zaak van hun bakkie troost.
Voor Patrick betekende de gedwongen sanering het eind van zijn loopbaan bij de koffiedistributeur.

Duurzaam is vanzelfsprekend
Omdat hij de markt als geen ander kent besloot Patrick voor zichzelf te beginnen als koffieleverancier voor de zakelijke markt. Dat dit nu op een zo duurzaam mogelijke manier moet was voor hem vanzelfsprekend. “Wij hebben de problemen op het gebied van klimaat en milieu zelf veroorzaakt, dus is het niet meer dan normaal dat we dit zelf oplossen en niet doorschuiven naar volgende generaties. Onze duurzame en circulaire ambitie ligt besloten in de naam van mijn bedrijf, Three P Coffee staat voor planet, people en profit. Er zijn vrijwel geen bedrijven meer die niet willen bijdragen aan duurzaamheid. Als directies al niet zelf daarnaar streven dan worden ze daar door hun medewerkers wel op gewezen.”

Maximaal 45 kilometer rond Oosterhout
De zakelijke koffiemarkt is weerbarstig, ook al drinken we in Nederland jaarlijks zo’n veertien miljard kopjes koffie. “Ik ben vorig jaar begonnen met flyeren en koude acquisitie op industrieterreinen in de regio. Dat kostte veel moeite en leverde in verhouding niet zo heel veel op, maar deze nieuwe klanten legden wel de basis voor mijn bedrijf. Dat de groei niet zo snel als gedacht gaat komt enerzijds doordat contracten voor koffieautomaten en service voor een periode van vijf jaar worden afgesloten.
Anderzijds is de duurzame insteek van Three P Coffee weliswaar onderscheidend, maar kan ook tegen mij werken. Duurzaam is duur, denken veel mensen. Ik vind het ongemakkelijk om te zeggen, maar ik ben de goedkoopste leverancier. Doordat ik als ‘eenpitter’ vanuit huis werk heb ik helemaal geen overhead. Mijn partner doet de administratie en ik doe het onderhoud van machines. Daarbij garandeer ik dat ik storingen binnen twee uur verhelp. Daarom richt ik mij op een werkgebied van maximaal 45 kilometer rond Oosterhout.”

Schoolvoorbeeld van circulariteit
Inmiddels richt Three P Coffee zich met name op businessclubs en netwerkbijeenkomsten. “Dan kun je samen met anderen veel meer bereiken om duurzaamheid te bevorderen. Het levert mooie initiatieven en resultaten op. Zoals bijvoorbeeld PrinsenZwam. De koffieconsumptie in Nederland is goed voor 300 miljoen kilo koffiedrab. Het merendeel daarvan verdwijnt in de vuilnisbak. PrinsenZwam maakt van koffiedik een substraat dat de basis vormt voor het kweken van oesterzwammen. Die komen deels in vegetarische zwamkroketten en -bitterballen terecht. Een klant van mij is een cateringbedrijf in  Oosterhout dat koffiedrab inlevert en op zijn beurt weer kroketten en bitterballen afneemt bij PrinsenZwam. Dat is een
schoolvoorbeeld van circulariteit.”

Van drab naar bodemverbeteraar
En ander bedrijf dat koffiedik levert aan PrinsenZwam is uitvaartorganisatie Zuylen in Breda. Het crematorium is grootverbruiker van koffie en zo kan Zuylen wekelijks veertig kilo koffiedrab aanleveren bij PrinsenZwam. De reststroom van het substraat dat overblijft na de teelt van de oesterzwammen bij PrinsenZwam vormt weer de basis voor vermicompost. Dat is organische mest die dient als bodemverbeteraar. Zuylen gebruikt deze mest weer in het begraafpark. Patrick ziet het als mooie voorbeelden. “Lokaal werken draagt sowieso bij aan duurzaamheid. Als we allemaal kleine stapjes zetten en op de lange termijn mikken komen we er wel.”
Binnenkort meer...
Deze pagina zal de komende periode groeien met meer relevante informatie van Oosterhoutse ondernemers, burgers en ambassadeurs